Kompetencje cyfrowe w popandemicznej szkole – jak nie stracić umiejętności zdobytych w czasie edukacji zdalnej

hybrydowe nauczyciel SPIKE Prime

Kiedy 12. marca 2020 roku zamknięto szkoły i wprowadzono pierwsze, bardzo rygorystyczne obostrzenia wynikające z rozprzestrzeniającego się na świecie wirusa COVID-19, prawdopodobnie nikt nie przypuszczał, że prawie na całe trzy semestry zmieni się nasza edukacyjna rzeczywistość. Zostaliśmy zamknięci w domach, odseparowani od uczniów oraz kolegów i koleżanek z pracy. W dość krótkim czasie musieliśmy przestawić się na zdalne prowadzenie lekcji. Powiedzmy sobie szczerze, wielu nauczycieli nie było do tego przygotowanych, zarówno technicznie, jak i merytorycznie. Dodatkową trudność sprawiała także sytuacja i motywacja uczniów. Nikt tak naprawdę nie wiedział, ile czasu będziemy pracować w ten sposób. Nauczyciele podjęli jednak mnóstwo wysiłku w zakresie samodoskonalenia się w obszarze edukacji zdalnej. Dzięki ich działaniom w wielu szkołach lekcje, mimo że zdalne, były wciągające.

Czego nauczyliśmy się prowadząc lekcje online w czasie pandemii?

Wielu rzeczy. Po pierwsze poznaliśmy platformy służące do realizacji zdalnej pracy grupowej. Zdecydowany prym wiodły tu Microsoft Teams oraz Google Classroom. Twórcy tego typu oprogramowania dość szybko zauważyli potrzeby szkół i dodawali nowe opcje, udostępniali przydatne funkcjonalności.

Bricq Motion essential zdalne dziewczynka

Poznanie konkretnych platform wspomagających prowadzenie lekcji, to jednak nie wszystko. W czasie pandemii nauczyciele bardzo sprawnie rozwijali swoje, szeroko pojęte, kompetencje cyfrowe. Poszukując materiałów do zajęć, odkrywali wiele wartościowych kanałów na YouTube, stron internetowych z ciekawymi artykułami oraz repozytoria z darmowymi zadaniami i ćwiczeniami. Dzięki otwartym zasobom edukacyjnym (OZE) praca w charakterze edukatorów, może przebiegać sprawniej i bardziej efektownie.

W czasie pandemicznej zdalnej edukacji nauczyciele bardzo mocno rozwinęli również kompetencje związane z projektowaniem, tworzeniem i udostępnianiem autorskich filmów, pozwalających uczniom lepiej zrozumieć temat, a także zdobywać wiedzę przekazywaną od swojego nauczyciela o dowolnej porze dnia (pamiętajmy, że nie wszystkie dzieci, z różnych względów, zawsze mogły być online wtedy, kiedy trwały lekcje).

Dużym zainteresowaniem cieszyły się także strony internetowe i aplikacje, które poprzez elementy grywalizacji, pozwalały realizować konkretne zagadnienia oraz w przyjazny sposób weryfikować zdobytą przez uczniów wiedzę. Udział w wirtualnych zmaganiach w Kahoot czy Quizziz, zawsze przecież przynosi sporo emocji. Ponadto, prowadzone zajęcia często były urozmaicane interaktywnymi prezentacjami (przygotowanymi np. w Genial.ly), wirtualnymi książeczkami, komiksami wykonanymi wspólnie przez uczniów czy pracą na wirtualnych tablicach typu Jamboard.

SPIKE Prime w pandemii

Lista umiejętności, które w czasie pandemii nabyli nauczyciele, może być naprawdę długa.

Wróciliśmy do nauki stacjonarnej. Niektórzy zechcą pewnie powrócić do sprawdzonych metod pracy. Szkoda jednak tracić kompetencje, które (niektórzy z godnym podziwu wysiłkiem) nabyli. Jeśli nie chcemy ich zaniedbać, to podobnie jak w przypadku nauki języków obcych czy treningu własnego ciała, musimy je po prostu ćwiczyć. Jak to zrobić? Poniżej kilka podstawowych wskazówek.

Korzystaj z podejścia BYOD (ang. bring your own device, czyli przynieś własne urządzenie) i pokaż, że smartfon, to nie tylko rozrywka. W wielu szkołach obowiązują zakazy korzystania z telefonów komórkowych i urządzeń mobilnych, gdyby jednak uczniowie doświadczali ich praktycznego zastosowania w edukacji, szkoła miałaby szansę na delikatną zmianę swojego dotychczasowego wizerunku.
Pracuj z grupami w środowisku wirtualnym. To nic, że jesteście w jednym pomieszczeniu - dzieląc uczniów na grupy nadal możecie pracować na tablicach typu Jamboard. Niewątpliwą zaletą takiej pracy jest fakt, że prezentując później przygotowane treści na ekranie czy tablicy multimedialnej, każdy stworzony przez uczniów element będzie dużo lepiej widoczny niż przy klasycznej pracy w grupie, kiedy wszelkie pomysły zapisywane są na arkuszach szarego papieru. Ponadto, dzięki takim działaniom, nawet uczniowie, których nie ma fizycznie w czasie zajęć w klasie, mogą uczestniczyć w pracy grupy.
Bądź członkiem internetowych społeczności nauczycielskich. To tam często pojawia się wiele szkoleń, linków do inspirujących OZE czy intrygujących narzędzi, pomocnych zarówno w pracy stacjonarnej, jak i zdalnej. Korzystaj z grup, a jeśli sam/sama znajdziesz coś ciekawego, podziel się dobrem z innymi.
Stwórz internetową społeczność wraz ze swoimi uczniami. Nie rezygnuj z pracy na platformach wspomagających edukację zdalną. Korzystając z nich, Twoje lekcje nie będą kończyły się wraz z dzwonkiem, który często przerywa frapujące dyskusje.
Zaskakuj swoich uczniów. Przygotuj wirtualny pokój zagadek, wykonaj komiks, nagraj film, a następnie wyślij przed lekcją przygotowane treści swoim uczniom (wpisuje się to w strategię kształcenia wyprzedzającego!). Większe zaangażowanie i mobilizacja do odkrywania nowych rzeczy – gwarantowane.
Otwórz się na TiK. Korzystaj z mediów nie tylko w celach rozrywkowych, ale i edukacyjnych. Samodzielnie eksploruj dostępne zasoby. Bądź własną wersją Krzysztofa Kolumba i nie bój się wypłynąć na szerokie wody Internetu ;).

SPIKE prime hybrydowe

autorka:

dr Anna Michniuk – autorka kanału „Ciocia Ania” na YouTube, trenerka kompetencji cyfrowych, pedagożka, psycholożka; w wolnych chwilach lubi się uczyć, wędrować po górach i poznawać nowe miejsca